ANONİM ŞİRKET HİSSE DEVİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

Bir anonim şirketteki hissenizi satıyorsunuz. Herhangi bir vergi ödeyecek misiniz? Son yıllarda en çok sorulan ve tereddüt edilen konulardan biri. Bu yazımızda anonim şirket ortaklık veya hisse devirlerinin vergilendirilmesi olacaktır.

Sermaye piyasalarının gelişmesi, sermayenin tabana yayılması ve global sermayenin bütün dünyaya yayılması, Türkiye’nin önemlice yabancı sermaye alması, vergi kanunlarının uygulamasından da etkili olmaktadır.

 Bu anlamda Ülkemizde de şahıs işletmeleri yerine sermaye şirketleri şeklinde mükellefiyetler yaygın hale geldi. Şirketler genel olarak, limitet ve anonim şirket şeklinde kurulmaktadır. Doğal olarak bunların paylarının edinilmesi ve devirleri, yani mevcut hissedarları, aile üyeleri veya diğer kişi ve kuruluşlar arasında da devir ve edinimleri yapılmaktadır.

 Ancak, Yeni Türk Ticaret Kanununa göre anonim şirketlerin tek kişi ile de kurulabilmesi olanaklı hale geldi. Bu nedenle, son zamanlarda yaygın olarak şirketler anonim olarak kurulmakta, limitet şirketlerde tür değiştirerek anonime şirkete dönüşmektedir.

 Bu yazımızın konusu anonim şirketlerin devirlerin vergilendirilmesi olacaktır.

ANONİM ŞİRKET HİSSE SENEDİ BASTIRMAMIŞSA

 Anonim şirketlerin hisse senedi ve ortaklık haklarının devri, bazı şekli unsurlarına dikkat edilmemesi sonucu vergilendirilmesi konusunda da farklı uygulamalarla karşılaşılmaktadır.

 Hisse senedi bastırmayan veya hisse karşılığında ilmühaber düzenlemeyen, anonim şirketlerin ortakları, hissesini kaç yıl sonra ve kime satarsa satsın, bundan doğan kazanç Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80 nci maddesine göre “değer artışı kazancı” olarak, gelir vergisine tabi tutulmaktadır.

 

 Ancak endeksleme için Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 81/son maddesindeki % 10 artış oranı üzerinde olmasına dikkat edilmelidir.

 İktisap (edinme) bedeli yani hisse maliyeti, hisselerin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, Türkiye İstatistik Kurumu’nca belirlenen üretici fiyat endeksi (ÜFE) artış oranında artırılarak tespit edilmektedir. Bulunan bu değer ile satış değeri arasındaki fark 2017 yılı için 11.000 TL’yi aşan kısmı vergi matrahını oluşturmaktadır.

 Bu arada; nev’i değiştirme konusunda edinme tarihinin tespiti önemlidir. 2 yıllık elde tutma ve maliyetin (ÜFE) ye göre saptanması için önemlidir.

 Yani bir limitet şirketin anonim şirkete dönüşmesinde hisse senedinin son iktisap tarihi mi, limitet şirketteki ortaklık hakkının edinildiği tarih mi olacak? Konu dönüşümden önceki edinme tarihi olduğu şeklinde istikrar bulmuştur. Böylece elde tutma ile ilgili 2 yıllık sürenin hesabında mükellef yararına çözüm sağlanmış olmaktadır.

HİSSE SENEDİ VEYA İLMUHABER BASTIRMIŞSA

 Türk Ticaret Kanunu'nun 486/2 nci maddesi gereğince taşıyıcısına (hamiline) yazılı paylar için üç ay içinde pay senetlerinin bastırılıp pay sahiplerine dağıtılması zorunludur. İsme  yazılı (nama yazılı) paylar için pay senedi bastırılma zorunluluğu bulunmamaktadır.

 Azlığın istemi üzerine isme yazılı pay senedinin bastırılıp ismi yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılması gerekmektedir.

 Bu konuda Türk Ticaret Kanunu’nun pay senedi bastırılması ile ilgili 486 nci maddesi; ‘’ (1) Şirketin ve sermaye artırımının tescilinden önce çıkarılan paylar geçersizdir; ancak, iştirak taahhüdünden doğan yükümlülükler geçerliliklerini sürdürür.

 (2) Paylar hamiline yazılı ise yönetim kurulu, pay bedelinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde pay senetlerini bastırıp pay sahiplerine dağıtır. Yönetim kurulunun hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin kararı tescil ve ilan edilir, ayrıca şirketin internet sitesine konulur. Pay senedi bastırılıncaya kadar ilmühaber çıkarılabilir. İlmühaberlere kıyas yoluyla nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümler uygulanır.

 (3) Azlık istemde bulunursa nama yazılı pay senedi bastırılıp tüm nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılır.

 (4) Tescilden önce pay senedi çıkaran kimse, bundan doğan zararlardan sorumludur.’’ Şeklindedir.

 Bu durumda hisse senedi bastırılması daha mükellef yararına olmaktadır. Çünkü; Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/1 nci maddesine göre, iki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkartılmasından yani satılmasından doğan kazanç, tutarı ne olursa olsun, gelir vergisine tabi değildir.

 

 İlmühaberler de hisse senedi olarak kabul ediliyor. Bu nedenle, ilmühaberlerin elden çıkartılması da hisse senetlerinin elden çıkartılması gibi değerlendiriliyor.

 Gerçek kişilerin Borsada elde ettikleri hisse senedi satış kazancı, tutarı ne olursa olsun süre sınırlaması da olmaksızın, yani bir ay sonra dahi elden çıkarılsın gelir vergisine de stopaja da tabi değil.

BASTIRILAN HİSSE SENETLERİ VE İLMUHABERLERİN SATIŞLARI KDV’YE TABİ DEĞİLDİR

 Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-g maddesine göre, hisse senedi satış işlemi KDV’ye tabi değildir. Geçici ilmühaber ile yapılan satışlar da hisse senedi olarak kabul edilip KDV’den istisnadır.

 Ancak, hisse senedi ve ilmühaber bastırmayan ve iki yıl içinde satılan hisseleri % 18 KDV’ye tabidir.

KONUYA İLİŞKİN ÖZELGE ÖZETLERİ

İki yıldan fazla süre ile elde tutulduktan sonra elden çıkarılan hisse senetlerinin satışından kazanç doğması durumunda, bu kazançlar değer artışı kazancı olarak dikkate alınmayacak ve vergiye tabi tutulmayacaktır. Sahip olunan hisse senetlerinin iki yıldan daha az bir süre elde tutularak satılması durumunda ise elde edilen kazanç, değer artışı kazancı olarak vergilendirilmesi gerekir. (GİB, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28.02.2017 tarih ve 38418978-120[Mük80-16/14]-63676 sayılı özelgesi).

Hisse senedi bastırılmamış veya hisse senedi yerine geçen geçici ilmühaberle temsil edilmeyen anonim şirkete ait ortaklık hissesinin satılması şeklinde gerçekleşmesi halinde, satıştan doğan kazanç Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı fıkrası kapsamında herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın, değer artışı kazancı olarak gelir vergisine tabi tutulacaktır. Ayrıca, bir takvim yılında elde edilecek olan değer artış kazancının Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin üçüncü fıkrasında satışın gerçekleştiği yıla ilişkin olarak belirtilen istisna (2017 yılı için 11.000 TL) tutarından yararlanacağı tabiidir.

Hisse senedi bastırılmış olması durumunda söz konusu ortaklık pay senetlerinin satışından doğan kazancın Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan kazanç olarak değerlendirilmesi gerektiğinden, payların iktisap tarihinden itibaren 2 yıldan fazla süre ile elde tutulduktan sonra satılması durumunda satıştan doğan kazanç vergilendirilmeyecektir.

 Söz konusu ortaklık paylarının bu süre dolmadan satışı halinde ise elde edilecek kazancın, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında değer artış kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmektedir. (GİB, Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 17.05.2017 tarih ve 16700543-120[17-515-89]-22798 sayılı özelgesi).